Dit artikel is het tweede deel in de “Wat na Corona?” artikels.
hoe richten we onze economie anders in?
Al jaren wordt er gepleit om af te stappen van het idee dat economische groei heilig is, en dat iedereen daarvan zou profiteren. Maar daadwerkelijk losbreken uit dat economische systeem, blijkt makkelijker gezegd dan gedaan.
Toch krijgen alternatieve modellen de laatste jaren steeds meer voet aan de grond. In het onderwijs strijdt Rethinking Economics tegen bestaande dogma’s, en economen zoals Kate Raworth of Christiaan Felber zien hun bewegingen (respectievelijk het donut-model en de economie voor het publieke belang) groeien.
Allemaal voorbeelden van wat ook wel de betekeniseconomie wordt genoemd: economische ontwikkeling waarbij niet gestreefd wordt naar zo veel mogelijk winst en economische groei, maar naar een duurzame wereld. In de betekeniseconomie zijn financiële, ecologische en sociale waarden zodanig in balans dat de planeet ons in onze behoeften kan voorzien, zonder de negatieve aspecten van welzijnsdaling zoals klimaatverandering, individualisme en uitbuiting.
De donut economie: kijk de aflevering
de non-functie van groei
Kaj Morel en Kees Klomp zijn al zo’n tien jaar bezig met die betekeniseconomie. Beiden komen oorspronkelijk uit het bedrijfsleven.
‘We hebben een systeem gecreëerd waarin economische groei nodig is om de motor draaiende te houden, anders komen we in een recessie terecht,’ vertelt Kees Klomp. ‘We zien wat het coronavirus in twee maanden tijd teweeg heeft gebracht: we gaan de grootste recessie tegemoet die we in lange tijd hebben meegemaakt, omdat de economie niet heeft kunnen verder groeien.’
Volgens Klomp moeten we daarom kritischer kijken naar welke functie economische groei nog heeft in de westerse wereld, waar we meer dan alles al hebben om in onze levensbehoeften te voorzien. ‘Als je je dat afvraagt, kom je tot de schrikbarende conclusie dat de economische groei die we nastreven, zinloos is.’
‘Tot aan de jaren ’60 droeg economische groei nog doelgericht bij aan de verbetering van de levenskwaliteit,’ vervolgt Klomp. ‘Sinds die tijd zijn we astronomisch rijker geworden, maar is dat juist ten koste gegaan van ons welzijn.’
Die overmatige fixatie op economische groei heeft er volgens Klomp voor gezorgd dat de westerse wereld ‘overontwikkeld’ is. ‘Een van de belangrijkste symptomen van overontwikkeldheid is overproductie en overconsumptie. Maar ons klimaat geeft nu duidelijk aan dat de grenzen zijn bereikt.
‘de economische groei die we nastreven is zinloos’